Pot Hissa Nakasha महाराष्ट्र शासनाने 28 एप्रिल 2025 रोजी पोटहिस्सा जमिनीच्या खरेदी-विक्रीसाठी नकाशा अनिवार्य करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयामुळे शेतकऱ्यांना होणारे भांडण आणि कोर्ट कचेऱ्या टाळता येतील.
Pot Hissa Nakasha
शेती हा महाराष्ट्रातील अनेक नागरिकांचा मुख्य व्यवसाय आहे. मात्र पोटहिस्सा जमीन व्यवहार करताना अनेकदा जमीन वाद आणि दस्त नोंदणीतील अडचणी निर्माण होतात. 28 एप्रिल 2025 रोजी महाराष्ट्र शासनाने भाग चार चा एक असाधारण राजपत्र (Extraordinary Gazette) प्रसिद्ध करत जमीन खरेदी नवीन नियम 2025 लागू केला आहे.
👉सविस्तर माहितीसाठी क्लिक करा👈
पोटहिस्सा नकाशा का झाला अनिवार्य?
Pot Hissa Nakasha यापूर्वी गट क्रमांक (गट नंबर) नकाशे उपलब्ध होते, पण त्यात विशिष्ट पोटहिस्सा ओळखणे शक्य नव्हते. यामुळे:
- कोणती जमीन विकली गेली हे कळत नसे
- मूळ मालक आणि खरेदीदारामध्ये वाद होत
- व्यवहार नंतर कोर्ट कचेऱ्या वाढत
- नोंदणी कार्यालयात तक्रारी वाढत
या सगळ्याच्या पार्श्वभूमीवर आता पोटहिस्सा नकाशा (Sub-division Map) जोडणे सक्तीचे करण्यात आले आहे.
हे ही पाहा : वंशपरंपरागत मालमत्तेची विक्री करताय? थांबा – या लोकांची संमती घेणे कायद्यानुसार आवश्यक आहे!
इतर राज्यांचा अनुभव: कर्नाटक मॉडेल
Pot Hissa Nakasha कर्नाटकमध्ये 2002 पासूनच पोटहिस्सा नकाशे आवश्यक आहेत. तिथे:
- प्रत्येक दस्त नोंदणीसाठी नकाशा संलग्न केला जातो
- जमीन कोणती आहे, हे स्पष्टपणे दिसते
- वाद टाळले जातात
- शेतकऱ्यांचे हक्क सुरक्षित राहतात
महाराष्ट्रातील जमीन कायदे याच दिशेने पुढे जात आहेत.
👉तुम्हीही वारंवार पर्सनल लोन घेता? मग ‘हे’ ५ मोठे तोटे समजून घ्या👈
राजपत्राचा तपशील – काय बदल झाला आहे?
➡ राजपत्र तारीख: 28 एप्रिल 2025
➡ विभाग: भाग चार चा एक
➡ मुख्य उद्देश: पोटहिस्सा जमिनीच्या दस्त नोंदणीसाठी नकाशा संलग्न करणे सक्तीचे
या आदेशामुळे प्रत्येक जमिनीचा दस्त व्यवहार पारदर्शक होणार असून कोणती जमीन कोणा कडून विकली गेली हे स्पष्ट होईल.
नकाशा संलग्न करताना काय काळजी घ्यावी?
- अधिकारिक नकाशा महसूल खात्याकडून घ्यावा
- गट क्रमांक व पोटहिस्सा क्रमांक सुसंगत आहेत का ते तपासावे
- नोंदणी कार्यालयात दस्त भरण्यापूर्वी नकाशा तयार ठेवावा
- संबंधित तहसील कार्यालयात नोंदणी सल्ला घ्यावा
हे ही पाहा : जमीन खरेदी विक्रीचे फसवणुकीचे प्रकार | Types of Land Buying & Selling Frauds and How to Avoid Them
अडचणी कोणत्या?
- सध्या मनुष्यबळाची कमतरता आहे
- पोटहिस्सा नकाशे तयार होण्यास वेळ लागतो
- शेतकऱ्यांना नकाशा मिळवण्यासाठी हेलपाटे घ्यावे लागतात
- जमिनीचे व्यवहार विलंबित होतात
Pot Hissa Nakasha पण शासनाने यासाठी उपाययोजना हाती घेतल्या आहेत.
हे ही पाहा : शेत रस्त्यांचे वाद आणि त्याचे निराकरण: एक गंभीर समस्या आणि त्यावरचे उपाय
भविष्यातील फायदे
✅ पारदर्शक व्यवहार
✅ वादमुक्त जमीन खरेदी
✅ नवीन शेतकऱ्यांना आत्मविश्वास
✅ कोर्ट प्रकरणे कमी होणे
✅ मालमत्तेचा स्पष्ट दस्त
अधिकृत गॅझेट कसा पहावा?
➤ शासनाच्या अधिकृत ई-गॅझेट संकेतस्थळावर (https://egazette.maharashtra.gov.in/)
➤ 28 एप्रिल 2025 दिनांकाचे “Extraordinary Gazette – Part IV-C” शोधावे
➤ गॅझेटमध्ये पोटहिस्सा नकाशा नियम वाचा आणि प्रिंट घ्या
🔗 अधिकृत गॅझेट लिंक – महाराष्ट्र शासन
हे ही पाहा : “जमिनीवर हक्क आहे पण कागदपत्रे नाहीत? मग कायदेशीर हक्क मिळवायचा कसा? संपूर्ण प्रक्रिया वाचा”
शेतकऱ्यांसाठी सल्ला
- दस्त करताना पोटहिस्सा नकाशा तयार आहे का ते तपासा
- तलाठी / मंडळ अधिकारी यांच्याशी संपर्क ठेवा
- दस्तात नकाशा जोडणे विसरू नका
- भूमी अभिलेख कार्यालयाकडून अधिक माहिती मिळवा
Pot Hissa Nakasha शासनाने घेतलेला हा निर्णय शेतकऱ्यांसाठी क्रांतिकारी बदल ठरू शकतो. जरी सध्या काही अडचणी असतील, तरी भविष्यातील परिणाम फायदेशीर ठरतील. या निर्णयामुळे मालमत्ता व्यवहार अधिक स्पष्ट, सुरक्षित आणि कायदेशीर होतील.