Maharashtra Cup and Cap Model Insurance सुधारित पीक विमा योजना महाराष्ट्रात लागू! कप अँड कॅप मॉडेल, ट्रिगर बंद, पिक कापणी प्रयोग, खरीप–रब्बी प्रीमियम आणि अधिकृत GR लिंकसह संपूर्ण माहिती.
Maharashtra Cup and Cap Model Insurance
2025 पासून सुधारित पीक विमा योजना महाराष्ट्रात लागू करण्यात आली असून, आधीची एक रुपयाची विमा योजना बंद करण्यात आली आहे. राज्य शासनाने या योजनेत अनेक बदल करून, नव्या अटी व निकषांसह GR जाहीर केला आहे.
👉सविस्तर माहितीसाठी क्लिक करा👈
योजनेतील मुख्य वैशिष्ट्ये
- योजना कालावधी: खरीप 2025 ते रब्बी 2025–26
- शेतकऱ्यांकडून प्रीमियम:
- खरीप: २% प्रीमियम
- रब्बी: १.५% प्रीमियम
- नगदी पिकांसाठी: ५%
- ही योजना कप अँड कॅप मॉडेल वर आधारित आहे.
कप अँड कॅप मॉडेल म्हणजे काय?
Maharashtra Cup and Cap Model Insurance ही योजना “Cap आणि Cup मॉडेल” पद्धतीने राबवली जात आहे. यानुसार:
- पिकांचे नुकसान ८०% पेक्षा कमी असल्यास विमा कंपनी फायद्यात राहू शकते.
- 110% पेक्षा जास्त नुकसान झाल्यास राज्य सरकार भरपाई देते.
हा मॉडेल प्रशासनासाठी फायदेशीर असला तरी शेतकऱ्यांसाठी धोकेदायक ठरतो, कारण यात मिड-सीजन नैसर्गिक आपत्ती नुकसान वगळले जाते.
हे ही पाहा : मुख्यमंत्री माझी लाडकी बहिण योजना: जून 2025 चा हप्ता खात्यात जमा!
ट्रिगर बंद केल्यामुळे शेतकऱ्यांचे काय?
Maharashtra Cup and Cap Model Insurance या योजनेमध्ये पूर्वी लागू असलेले मिड सीजन ट्रिगर, वैयक्तिक नुकसान ट्रिगर, आणि post-harvest loss ट्रिगर आता बंद करण्यात आले आहेत.
यामुळे काय परिणाम होतो?
- पिक कापणी प्रयोग हे एकमेव निकष ठरत आहेत.
- कापणी अंतिम अहवाल ही एकमेव आधाररेषा आहे.
- त्यामुळे नैसर्गिक आपत्ती नुकसान घडल्यास शेतकऱ्याला भरपाई मिळणार नाही.
उदाहरणार्थ, पुरामुळे शेतात पाणी साचले तरी पिक कापणी प्रयोग ज्या गावात नाही, तिथे नुकसान भरपाई मिळणार नाही.
👉रेशनचा काळाबाजार करणाऱ्यांवर सरकारची करडी नजर; रेशन कार्ड कायमचे होणार रद्द!👈
पिक कापणी प्रयोगाचे मर्यादित क्षेत्र
- फक्त १२ गावांमध्ये कापणी प्रयोग केला जातो.
- इतर गावांतील शेतकऱ्यांना नुकसान भरपाई मिळण्याची शक्यता कमी.
- रेव्हेन्यू सर्कलमधील पिक अहवालावर अवलंबून असल्यामुळे अनेक शेतकरी वंचित राहू शकतात.
खरीप–रब्बी प्रीमियमचे गणित
- खरीप हंगामासाठी २%
- रब्बी हंगामासाठी १.५%
- नगदी पिकांसाठी ५%
Maharashtra Cup and Cap Model Insurance म्हणजे, किमान ₹3000 चा विमा लाभ घ्यायचा असेल, तर शेतकऱ्याला ₹60–₹150 पर्यंत प्रीमियम भरावा लागतो.
हे ही पाहा : खताचे नवीन दर 2025: शेतकऱ्यांसाठी उपयुक्त संपूर्ण मार्गदर्शन
शेतकऱ्यांचे मत आणि विरोध
Maharashtra Cup and Cap Model Insurance शेतकऱ्यांनी ट्रिगर बंद झाल्याबाबत नाराजी व्यक्त केली आहे. विधानपरिषदेत कृषी मंत्र्यांना या संदर्भात प्रश्न विचारले गेले.
सदाभाऊ खोत यांनी देखील या योजनेवर आक्षेप घेतला आणि म्हणाले:
“सुटाबुटातील लोकांनी तयार केलेली योजना नसून, शेतकऱ्यांच्या गरजा लक्षात घेऊन तयार झालेली योजना हवी.”
केंद्र विरुद्ध राज्य योजना
| केंद्र सरकार (PMFBY) | राज्य सरकार (सुधारित योजना) |
|---|---|
| ट्रिगर आधारित (मिड सीजन, पोस्ट हार्वेस्ट) | फक्त पिक कापणी प्रयोगावर आधारित |
| व्यापक कव्हरेज | मर्यादित ट्रिगर |
| ३००० हून अधिक गावांत कापणी प्रयोग | १२ गावांतच प्रयोग |
हे ही पाहा : शेतकरी विशिष्ट ओळखपत्र (Farmer Unique ID) मोफत कसं डाउनलोड करावं? पूर्ण मार्गदर्शक
पुढील सुधारणा आवश्यक
- मिड-सीजन ट्रिगर पुन्हा लागू करणे
- कप अँड कॅप मॉडेल पुनरावलोकन
- किमान ५० गावांमध्ये पिक कापणी प्रयोग करणे
- रेव्हेन्यू सर्कलनुसार भरपाईत लवचिकता आणणे
अधिकृत GR डाउनलोड लिंक
👉 सरकारी GR लिंक पाहण्यासाठी येथे क्लिक करा
हे ही पाहा : सुधारित पीक विमा योजना 2025 : नवे नियम, बोगस लाभार्थ्यांवर वचक आणि शेतकऱ्यांसाठी आवश्यक माहिती
Maharashtra Cup and Cap Model Insurance सुधारित पीक विमा योजना शेतकऱ्यांना उत्तरदायित्व वाढवते पण सुरक्षा कमी करते. ट्रिगर बंद, केवळ कापणी प्रयोग, आणि कप अँड कॅप मॉडेल यामुळे शेतकरी पूर्ण कव्हरेजपासून वंचित होऊ शकतात.
📣 शेतकऱ्यांनी एकत्र येऊन आपली मागणी ठामपणे मांडली तरच ट्रिगर व इतर लाभ पुनर्स्थापित होऊ शकतात.