Cotton Crop Disease Maharashtra “कापूस पिकातील बोंड सडी – कारणं, लक्षणं आणि नियंत्रण. अतिवृष्टी, ढगाळ वातावरण आणि रसशोषक किडीमुळे कपाशीच्या बोंड सडतात. या संपूर्ण मार्गदर्शनाद्वारे उत्पादन टिकवून वाढवा.”
Cotton Crop Disease Maharashtra
कापूस हे महाराष्ट्रात आणि भारतात एक महत्त्वाचं नगदी पीक आहे. परंतु अतिवृष्टी आणि सतत पावसामुळे अनेक भागांमध्ये पूर परिस्थिती निर्माण होते आणि यामुळे कोंबडीच्या बोंडांवर बोंड सडी (Ball Rot) चे प्रमाण वाढते.
बोंड सडीची कारणं
Cotton Crop Disease Maharashtra कापूस पिकातील बोंड सडीची मुख्य कारणे:
- रोगकारक बुरशी आणि जिवाणू – हे मुख्य कारण आहे.
- अत्याधिक आद्रता व सतत पडणारा पाऊस – बोंड उघडण्यास उशीर करतो.
- रसशोषक किडींचा प्रादुर्भाव – रोगांचा फैलाव वाढवतो.
- ढगाळ वातावरण – बोंड सडीची जोखीम वाढते.
बोंड सडीची लक्षणं
- रोगाची सुरुवात झाडाच्या खालच्या बोंडांपासून होते.
- बोंड उघडण्यास उशीर होतो आणि पाकळ्या चिटकून राहतात.
- सुरुवातीला तपकिरी-काळसर डाग दिसतात.
- पुढे संपूर्ण बोंड कुसतो व आतला तंतू निकृष्ट होतो.
- तंतू काळसर व दर्जाहीन होतात.
- प्रादुर्भाव जास्त असल्यास उत्पादनात लक्षणीय घट होते.
बोंड सडी प्रतिबंधक उपाय
लागवड करताना
- रोगप्रतिरोधक वाणांची लागवड करा.
- रोगमुक्त व उच्च प्रतीच्या बियाण्यांचा वापर करा.
- पिक फेरपालटीत जमिनीची सुपीकता वाढवा.
- जास्त अन्नद्रव्य शोषण करणारी पिके (जसे मका, ऊस) टाळा. Cotton Crop Disease Maharashtra
पिकात व्यवस्थापन
- रसशोषक किडींच्या नियंत्रणासाठी वेळीच उपाययोजना करा.
- बोंडांना चिटकून राहिलेल्या सुकलेल्या पाकळ्या सावकाश काढून टाका.
- झाडांची अतिरिक्त वाढ रोखण्यासाठी नत्रयुक्त खतांचा अतिवापर टाळा.
केस गळती थांबवा | ४ हिडन सुपरफूड्समुळे केस होतील मजबूत, दाट आणि काळेभोर
रासायनिक नियंत्रण
Cotton Crop Disease Maharashtra अत्यधिक पाऊस किंवा अतिवृष्टीच्या भागात रासायनिक नियंत्रण फायदेशीर ठरते.
- आतील बोंड सड नियंत्रणासाठी:
- कॉपर ऑक्सीक्लोराईड 50% भुकटी – 2.5 ग्राम प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी.
- बाह्य बोंड सड नियंत्रणासाठी:
- कार्बेंडाम 50% डब्ल्यूपी किंवा प्रोपीकोनझोल 25% एसटी – 1 मि.लि. प्रति लिटर पाण्यात मिसळून फवारणी.
अतिरिक्त टिप्स
- बोंड सडीचे प्रमाण कमी करण्यासाठी सतत पिकांची तपासणी करा.
- रोगग्रस्त भाग वेळीच काढून टाका, त्यामुळे रोग फेलत नाही.
- पीक संवर्धनासाठी मल्चिंग व योग्य पाणी निकास सुनिश्चित करा.
- शेतकरी संघटनांच्या मार्गदर्शनाखाली सर्व उपाययोजना करा.
Cotton Crop Disease Maharashtra कापूस पिकातील बोंड सडी ही अतिवृष्टी, ढगाळ वातावरण व रोगकारक घटकांमुळे होणारी समस्या आहे.
- लागवडपूर्वी रोगप्रतिरोधक वाणे वापरणे
- रसशोषक किडींचे नियंत्रण
- रासायनिक फवारणी
यामुळे उत्पादन टिकवून ठेवता येते.
शेतकरी मित्रांनो, बोंड सडीवरील नियमनाचे उपाय योग्य वेळेत घेतल्यास उत्पादनात लक्षणीय वाढ करता येते.