What is a legal contract कायदेशीर करार म्हणजे नेमकं काय? त्याचे फायदे, अटी, आणि भारतीय करार कायद्यानुसार (Indian Contract Act 1872) त्याची वैधता यावर सविस्तर माहिती.
What is a legal contract
भारतीय करार कायद्याच्या (Indian Contract Act 1872) कलम 10 नुसार, कायदेशीर करार म्हणजे असा ठराव ज्यामध्ये किमान दोन पात्र व्यक्तींमध्ये प्रस्ताव आणि स्वीकृती होते. या करारामध्ये संमती ही मुक्त आणि कायदेशीर उद्देशासाठी दिली गेलेली असते.
👉सविस्तर माहितीसाठी क्लिक करा👈
कायदेशीर करार कसा तयार होतो?
What is a legal contract कायदेशीर कराराच्या निर्मितीसाठी खालील प्रक्रिया पार केली जाते:
🔹प्रस्ताव (Proposal) आणि स्वीकृती (Acceptance)
एखाद्या व्यक्तीने दुसऱ्या व्यक्तीला एखादी ऑफर (प्रस्ताव) केली पाहिजे आणि ती स्वीकृती दिली गेली पाहिजे. यामध्ये कोणत्याही सक्तीशिवाय दोघांनी संमती दिली पाहिजे.
🔹ठरावाचं रूपांतर करारात (Agreement)
What is a legal contract प्रस्ताव आणि स्वीकृती एकत्र आल्यावर तो ठराव करारात रूपांतरित होतो. परंतु प्रत्येक ठराव कायदेशीर होतोच असे नाही, तो वैध करार होण्यासाठी काही अटींची पूर्तता आवश्यक असते.
हे ही पाहा : राज्यातील तुकडेबंदी कायद्यात ऐतिहासिक बदल – गुंठेवारी व्यवहारांसाठी मोठा दिलासा!
कायदेशीर करारासाठी आवश्यक 8 महत्त्वाच्या अटी
- 1. किमान दोन व्यक्ती (Two Parties)
- करारासाठी किमान दोन वेगवेगळ्या व्यक्ती असणं आवश्यक आहे. एकाने प्रस्ताव दिला आणि दुसऱ्याने तो मान्य केला.
- 2. पात्र व्यक्ती (Competent to Contract)
- दोन्ही व्यक्ती 18 वर्षांपेक्षा जास्त वयाच्या, सज्ञान, सुज्ञ आणि कायद्यानुसार अपात्र नसलेल्या असाव्यात.
- 👉 Indian Contract Act – Legal Framework
- 3. मुक्त संमती (Free Consent)
- दोन्ही पक्षांनी कोणताही दबाव, फसवणूक, कपट, चुकीचं विधान, किंवा अनुचित प्रभाव न ठेवता स्वतःच्या इच्छेने संमती दिली पाहिजे.
- 4. कायदेशीर उद्देश (Lawful Object)
- कराराचा उद्देश कायदेशीर असावा. जर करार फसवणूक, गुन्हा, किंवा समाजविरोधी कृतीसंबंधी असेल, तर तो अवैध ठरतो.
👉अखेर गुंठेवारी सुरू!राज्य शासनाचा ऐतिहासिक निर्णय👈
- 5. कायदेशीर मोबदला (Lawful Consideration)
- करारामध्ये दिला जाणारा मोबदला (Consideration) कायदेशीर असावा. कोणतीही बेकायदेशीर वस्तू, सेवा किंवा व्यवहार मोबदला म्हणून मान्य नाही. What is a legal contract
- 6. कायद्याने प्रतिबंधित नसलेला (Not Forbidden by Law)
- जर कराराचा उद्देश भारतीय कायद्याने निषिद्ध ठरवलेला असेल, तर तो करार अमान्य असतो. उदा. विवाह पद्धतीवरील प्रतिबंध, जुगार/पैज यासंबंधित करार.
- 7. ठराव निश्चित असावा (Certainty in Terms)
- करारामध्ये उल्लेख केलेल्या अटी आणि अटींचा अर्थ स्पष्ट असावा. अनिश्चित आणि अस्पष्ट करार हे कायद्यानुसार निरर्थक मानले जातात. (कलम 29)
- उदा.: “मी तुला माझं शेत विकतो” – परंतु कोणतं शेत हे स्पष्ट नसेल तर हा करार अमान्य ठरतो.
- करारामध्ये उल्लेख केलेल्या अटी आणि अटींचा अर्थ स्पष्ट असावा. अनिश्चित आणि अस्पष्ट करार हे कायद्यानुसार निरर्थक मानले जातात. (कलम 29)
- 8. पूर्तता शक्य असावी (Possibility of Performance)
- जे करार प्रत्यक्षात अंमलात आणता येत नाहीत किंवा अशक्य असतात, ते वैध मानले जात नाहीत. (कलम 56)
हे ही पाहा : तुमच्या आर्थिक गरजा पूर्ण करण्यासाठी एक विश्वासार्ह पर्याय
कायदेशीर कराराचे स्वरूप – लेखी की तोंडी?
What is a legal contract भारतीय कायद्यानुसार, करार तोंडी किंवा लेखी दोन्ही स्वरूपात वैध असू शकतो. परंतु काही ठरावांसाठी कायदा लेखी कराराची अट घालतो. उदा. जमीन किंवा मालमत्तेची खरेदी-विक्री.
📎 अधिकृत नोंदणी करणे अनिवार्य असते अशा व्यवहारांचे उदाहरण:
- जमीन व्यवहार
- गृह खरेदी करार
- नोंदणीकृत दस्तऐवज
👉 भारत सरकारची नोंदणी माहिती: https://igrmaharashtra.gov.in
हे ही पाहा : पैतृक संपत्तीतील मुलींचा हक्क: नवीन कायदे, अटी आणि महिलांचे अधिकार
कायदेशीर कराराचे फायदे
- ✅ न्यायालयीन संरक्षण
- ✅ विश्वासार्हता वाढते
- ✅ व्यवसायिक व्यवहार सुनिश्चित होतो
- ✅ फसवणुकीपासून संरक्षण
- ✅ अटींची स्पष्टता
कायदेशीर करार अवैध कधी ठरतो?
What is a legal contract जर करारातील कोणतीही अट खालीलप्रमाणे असेल, तर तो अवैध करार मानला जातो:
- पात्र व्यक्ती नसणे
- दबावाखाली संमती
- उद्देश किंवा मोबदला बेकायदेशीर असणे
- करार कायद्याने निषिद्ध असणे
- करार अस्पष्ट असणे
हे ही पाहा : नवीन सातबारा उतारा नियम 2025: ऑफलाईन अर्ज बंद – आता नाव दुरुस्ती फक्त ऑनलाईन!
वैध करार कसा ओळखावा?
What is a legal contract कोणताही वैध कायदेशीर करार करण्याआधी वरील सर्व अटींचा विचार करणे अत्यंत आवश्यक आहे. करारातील प्रत्येक बाब स्पष्ट, कायदेशीर आणि संमतीवर आधारित असावी. अशा प्रकारचा करार आपल्याला कायद्याने संरक्षण देतो आणि न्यायालयात ग्राह्य धरला जातो.