Property Rights of Second Wife in India दुसऱ्या पत्नीचा पतीच्या मालमत्तेवर कायदेशीर हक्क आहे का? हे जाणून घ्या हिंदू विवाह कायदा 1955, उत्तराधिकार कायदा, वसियत, आणि मालमत्तेच्या प्रकारानुसार काय आहे तिचा अधिकार.
Property Rights of Second Wife in India
भारतात विवाह आणि मालमत्ता हक्क या विषयावर अनेक गैरसमज आणि अर्धवट माहिती समाजात पसरलेली आहे. विशेषतः दुसऱ्या पत्नीचा मालमत्तेवर हक्क कितपत वैध आहे, हे प्रश्न नेहमीच वादग्रस्त ठरतो.
जर पतीने दुसरे लग्न केले असेल, तर त्याच्या मालमत्तेवर दुसऱ्या पत्नीचा काय हक्क आहे? हिंदू विवाह कायदा, उत्तराधिकार कायदा, आणि वसियत यांच्या आधारे कायद्यात याचे स्पष्ट उत्तर आहे.
👉सविस्तर जाणून घेण्यासाठी क्लिक करा👈
कायद्यानुसार पत्नीचा हक्क कधी वैध ठरतो?
✅ कायदेशीर विवाहाचे महत्व
हक्क तेव्हाच मान्य होतो जेव्हा लग्न कायदेशीरदृष्ट्या वैध असते.
Property Rights of Second Wife in India भारतात हिंदू विवाह कायदा 1955 नुसार, एकच विवाहित पत्नी असणे कायद्याने मान्य आहे. जर पहिले लग्न अजूनही वैध असेल (घटस्फोट किंवा मृत्यू नसेल), तर दुसरे लग्न बिगॅमी ठरते – आणि अशा विवाहात पत्नीला कोणताही कायदेशीर हक्क मिळत नाही.
हे ही पाहा : शेतजमिन वाटणीपत्राच्या दस्त नोंदणीस लागणारी फी माफ; काय आहे निर्णय?
दुसऱ्या पत्नीचा हक्क असण्यासाठी आवश्यक अटी
| अट | स्पष्टीकरण |
|---|---|
| पहिले लग्न संपलेले हवे | घटस्फोट किंवा मृत्यूने |
| धार्मिक आणि कायदेशीर विवाह असावा | मंदिर, कोर्ट नोंदणी |
| लग्नाचा पुरावा असावा | विवाह नोंदणी प्रमाणपत्र |
| विवाह वैध असल्याचे सिद्ध करता येणे आवश्यक | साक्षीदार किंवा दस्तऐवज |
👉शेतकऱ्यांना दिलासा, जमिनीची हिस्सेवाटप मोजणी होणार फक्त 200 रुपयात👈
संपत्तीचे प्रकार आणि हक्क
1️⃣ पैतृक मालमत्ता (Ancestral Property)
- पतीच्या वंशपरंपरागत संपत्तीत फक्त कायदेशीर पत्नी आणि अपत्यांनाच हक्क.
- दुसरे लग्न जर अवैध असेल, तर दुसऱ्या पत्नीचा या मालमत्तेवर कुठलाही हक्क नाही.
2️⃣ स्वकमाईची मालमत्ता (Self-acquired Property)
- पतीने कमावलेली किंवा खरेदी केलेली मालमत्ता त्याची वैयक्तिक संपत्ती आहे.
- तो वसियत करून ती कोणा-कुणाला देऊ शकतो – अगदी दुसऱ्या पत्नीला देखील.
Property Rights of Second Wife in India जर वसियत नसल्यास, उत्तराधिकार कायद्यानुसार मालमत्ता विभागली जाते.
हे ही पाहा : ₹1000 लोन कसा मिळवावा? | त्वरित लोन अर्ज मार्गदर्शक
वसियत (Will) असल्यास काय?
- जर पतीने दुसऱ्या पत्नीच्या नावाने वसियत तयार केली असेल, तर तिला हक्क मिळतो.
- वसियत नसल्यास, उत्तराधिकारी यादीनुसार मालमत्तेचा विभाग होतो:
- विधवा पत्नी
- मुले
- माता/वडील
उत्तराधिकार कायद्यानुसार दुसऱ्या पत्नीचा हक्क
Hindu Succession Act 1956 नुसार, वैध पत्नी हक्कदार असते.
जर दुसरे लग्न अवैध असेल, तर तिचा कोणताही हक्क मान्य नाही.
Property Rights of Second Wife in India दुसऱ्या पत्नीचा हक्क फक्त तिने केलेले लग्न कायदेशीर असेल तरच मान्य केला जातो.
हे ही पाहा : शेतजमिनीच्या वाटणीपत्रास लागणारी नोंदणी फी माफ; मंत्रिमंडळाच्या महत्त्वाच्या निर्णयांची संपूर्ण माहिती
काय होईल जर दुसरे लग्न अवैध असेल?
- कोणताही मालमत्तेवर हक्क नाही
- कोर्टात हक्क मागणे कठीण
- अपत्यांसाठी विशेष परिस्थितीत न्यायालय हस्तक्षेप करू शकते
दुसऱ्या पत्नीची मुले – त्यांचा हक्क काय?
- जर विवाह वैध असेल, तर मुले हक्कदार ठरतात.
- जर विवाह अवैध असेल, तरीही पतीची मुले असल्याने त्यांना हक्क मिळू शकतो, पण त्यासाठी न्यायालयीन प्रक्रिया आवश्यक ठरते. Property Rights of Second Wife in India
हे ही पाहा : तुमचंही नाव वडिलोपार्जित जमिनीवर नोंदवायचंय? पाहा संपूर्ण कायदेशीर प्रक्रिया!
न्यायालयीन दृष्टिकोन
अनेक कोर्ट केस मध्ये न्यायालयाने स्पष्ट केले आहे की:
- अवैध विवाहाच्या बायकोला हक्क नाही
- पण बाळंतीण मुलांना मर्यादित न्याय मिळू शकतो
Property Rights of Second Wife in India उदाहरण: Tulsa & Ors. v. Durghatiya & Ors. (2008) – सुप्रीम कोर्टाने अवैध विवाहातील मुलांना काही अंशतः अधिकार मान्य केले.
संबंधित कायदे आणि लिंक
- Hindu Marriage Act, 1955 – India Code
- Hindu Succession Act, 1956
- Registration of Marriages – India.gov.in
हे ही पाहा : शेतकऱ्यांसाठी मोठी खुशखबर – शेतरस्त्याच्या नोंदी आता थेट सातबारा उतारावर!
संक्षिप्त निष्कर्ष:
| परिस्थिती | दुसऱ्या पत्नीचा हक्क |
|---|---|
| पहिले लग्न अजून आहे | ❌ नाही |
| घटस्फोट किंवा मृत्यू | ✅ आहे |
| लग्न कायदेशीर आणि नोंदणीकृत | ✅ आहे |
| पतीने वसियत केली | ✅ आहे |
| वसियत नाही | उत्तराधिकारी यादीनुसार |
| संपत्ती – स्वकमाईची | वैयक्तिक हक्क देऊ शकतो |
| संपत्ती – पैतृक | कायदेशीर उत्तराधिकारीच पात्र |
हे ही पाहा : 2025 मध्ये IndusInd Bank कडून वैयक्तिक कर्ज घ्या – घरी बसून, झटपट मंजुरी!
Property Rights of Second Wife in India दुसऱ्या पत्नीला मालमत्तेवर हक्क मिळवायचा असेल, तर तिचे विवाह कायदेशीर, वैध आणि नोंदणीकृत असणे अत्यावश्यक आहे. अन्यथा, तिला पतीच्या मालमत्तेवर कोणताही हक्क मिळत नाही. पतीची वसियत, विवाहाचा प्रकार आणि मालमत्तेचे स्वरूप या सगळ्यांचा विचार होतो.