property partition rights in India “जमीन मालमत्तेची वाटणी हवी आहे पण भावंडांचा विरोध आहे? कायदेशीर मार्गाने स्वतःचा हिस्सा कसा मिळवता येतो, कोणती कागदपत्रे लागतात, आणि वाटणीची संपूर्ण प्रक्रिया काय आहे हे या ब्लॉगमध्ये जाणून घ्या.”
property partition rights in India
घर, शेती किंवा इतर मालमत्तेच्या वाटणीवरून अनेकदा भावंडांमध्ये वाद होतात. एखाद्याला स्वतःचा हिस्सा हवा असतो, पण भावकीचा विरोध असल्याने त्याला त्याचा कायदेशीर हक्क मिळत नाही.
अशा परिस्थितीत कायदेशीर मार्गाने जमीन किंवा घराची वाटणी करता येते. त्यासाठी कोणती प्रक्रिया आहे, कोणती कागदपत्रे आवश्यक आहेत आणि कायदेशीर नियम काय सांगतात ते आपण पाहू.
जमीन पूर्वजांची की स्वर्जित?
property partition rights in India सर्वप्रथम तपासा की तुमची मालमत्ता:
- वंशपरंपरागत (Ancestral Property) – पूर्वजांकडून वारशाने मिळालेली जमीन/घर.
- यावर प्रत्येक वारसाचा समान हक्क असतो.
- स्वर्जित मालमत्ता (Self-acquired Property) – वडील/आई किंवा संबंधित व्यक्तीने स्वतः खरेदी केलेली.
- त्यांच्या निधनानंतर पत्नी, मुलं आणि मुलींना कायदेशीर हक्क मिळतो.
हक्क सिद्ध करण्यासाठी आवश्यक कागदपत्रे
property partition rights in India जमिनीवरील हिस्सा सिद्ध करण्यासाठी खालील कागदपत्रांची गरज असते:
- सातबारा उतारा (7/12 extract)
- आठ अ उतारा
- वारस नोंद (Heirship Certificate)
- घरपट्टी / महानगरपालिका कर नोंदवही
- मृत्यू दाखला (पालक/पूर्वजांचा)
👉 Maharashtra Revenue Department – अधिकृत लिंक
जमीन वाटणीची प्रक्रिया
1. परस्पर संमतीने वाटणी (Family Settlement)
- सर्व भावंडांनी एकत्र येऊन लेखी करार करावा.
- हा करार Sub-Registrar Office मध्ये नोंदवावा.
- सर्वात सोपा मार्ग हाच आहे.
2. महसूल विभागाकडे अर्ज
- जर संमती होत नसेल तर तहसील कार्यालय / जिल्हाधिकारी कार्यालयात अर्ज करता येतो.
- महसूल अधिकारी पाहणी करून जमीन विभागून देतात. property partition rights in India
3. न्यायालयीन प्रक्रिया (Partition Suit)
- भावकी विरोध करत असल्यास Civil Court मध्ये Partition Suit दाखल करावा.
- न्यायालय पुरावे तपासून प्रत्येक वारसाला योग्य हिस्सा देण्याचे आदेश देते.
सरकारची मोठी घोषणा! या विद्यार्थ्यांना शिक्षणासाठी ₹38,000
महिलांचा हक्क – Hindu Succession Act 2005
- सुधारित कायद्यानुसार मुलींचा हक्क मुलांइतकाच आहे. property partition rights in India
- भावंडांनी विरोध केला तरी मुलगी न्यायालयात दावा करू शकते.
- त्यामुळे महिलांनाही समान हिस्सा मिळवण्याचा कायदेशीर अधिकार आहे.
कायदेशीर सल्ला का महत्त्वाचा?
- जमीन वाटणीच्या वेळी तज्ञ वकिलांचा सल्ला घ्यावा.
- बनावट कागदपत्रांपासून सावध राहावे.
- शेतीची मालमत्ता असल्यास शेती कायद्यानुसार विभागणी केली जाते.
वाटणी नोंदणी व पुढील प्रक्रिया
- वाटणी झाल्यानंतर ती नोंदवहीत नोंदवणे अनिवार्य आहे.
- सातबारा उताऱ्यावर विभागणीची नोंद करावी. property partition rights in India
- नोंदणी कार्यालयात करार रजिस्टर करून त्याची कायदेशीर खात्री करावी.
आधार बँक खात्याशी लिंक कसे करावे ऑनलाइन? (Step-by-Step मार्गदर्शक)
अधिकृत लिंक
👉 Maharashtra Revenue Department – जमीन नोंदणी व सातबारा माहिती
👉 Bharat Law Portal – Partition Suit Information
मित्रांनो, जर भावकी विरोध करत असेल तरी तुमच्या कायदेशीर हक्काचा हिस्सा तुम्हाला मिळू शकतो.
योग्य कागदपत्रे, महसूल विभागाकडे अर्ज किंवा न्यायालयीन प्रक्रिया वापरून जमीन वाटणी करता येते.
👉 लक्षात ठेवा: मुलगा आणि मुलगी दोघांनाही समान हिस्सा मिळण्याचा अधिकार आहे.
property partition rights in India त्यामुळे वकिलाचा सल्ला घेऊन, योग्य प्रक्रिया अवलंबून, आपल्या हक्काची मालमत्ता कायदेशीररीत्या मिळवता येते.
धन्यवाद! 🙏