Inheritance Rights Act “सासऱ्यांच्या मालमत्तेत ननंदांना कायदा किती हिस्सा देतो? हिंदू उत्तराधिकार कायद्यांतर्गत Class I वारसांची विभागणी कशी होते, मृत्युपत्र नद्या तर काय होतो, हे सविस्तर जाणून घ्या.”
Inheritance Rights Act
संपत्ती संबंधित कायदे भारतात सर्वांसाठी स्पष्ट नसतात. या ब्लॉगमध्ये आपण पाहणार आहोत की — सासऱ्याची मिळकत विभागणी कशी होते, ननंदांना काय हक्क मिळतो, आणि आपल्या विधी अधिकार काय आहेत. विशेष बाब म्हणजे — मृत्युपत्र (Will) नसताना मालमत्तेचे वारसत्व कसा विभागले जाते, तेही समजून घेऊया.
👉सविस्तर माहितीसाठी क्लिक करा👈
हिंदू उत्तराधिकार कायदा – Class I आणि Class II वारसांची विभागणी
🔹 कायद्यानुसार Class I वारस कोणते?
Inheritance Rights Act Section 8 आणि 10 नुसार, एक हिंदू पुरुष मृत्युपत्र न करता मरण पावल्यास, संपत्ती प्रथम Class I वारसांमध्ये वाटली जाते. या मध्ये समाविष्ट आहेत:
- विधवा पत्नी
- मुले (दहिसुद्धा, जसे की पूर्व मृत मुलांतील संतती)
- आई
- विधवा मुलांचा पत्नी
- आपणाच्या केसप्रमाणे ननंदा (पतीच्या बहिणी) देखील Class I मध्ये येतात, कारण त्या मुलांच्या समभाग्या नाहीतही तरीही समान हक्क मिळतात.
🔹 Class II वारस कोणते?
जर Class I एखादी उपलब्ध नसेल, तर Class II वारसांना संपत्ती प्राप्त होते, ज्यात भाऊ–बहिणी, वडील वगैरे येतात. मात्र आपल्या प्रसंगात Class I वारस आहेत, त्यामुळे Class II कडे मालमत्ता जाणार नाही.
हे ही पाहा : शेतात जाण्यासाठी शेतरस्त्याची मागणी कशी करावी? प्रक्रिया, वेळ आणि कागदपत्रांची माहिती
तुमच्या केसचा संदर्भ — कायद्याने काय सांगितले?
Inheritance Rights Act तुम्ही दिलेल्या विवरणानुसार:
- सासरे मृत्युपत्र न करता मरण पावले
- Class I मध्ये येणारे वारस (सासूबाई आणि तीन ननंदा) आहेत
- त्यामुळे मिळकत त्यांच्यात समान वाटप होईल
- विधवा पत्नी आणि तिन्ही ननंदांना प्रत्येकी एक अविभक्त हिस्सा मिळेल.
तुम्हाला सांगितलंच आहे — “जे आपले नाही ते देऊ शकत नाही”. म्हणजे बक्षीसपत्र (gift deed) किंवा वसीयतशिवाय मालमत्ता स्वतः देणे कायद्यानुसार शक्य नाही.
जर सासूबाईंनी ननंदांना संपत्ती बक्षीसपत्राद्वारे देण्याचा प्रयत्न केला, तर तो कायद्याने अमान्य असू शकतो. कारण तुमचे Class I अधिकार आहेत आणि त्यांना तो हिस्सा मिळायला पाहिजे. तुम्ही न्यायालयात अर्ज करून हा हिस्सा मागवू शकता.
👉शेतकऱ्यांसाठी आनंदाची बातमी! या योजनांचे अर्ज सुरु झाले…👈
कायद्याचे महत्त्वपूर्ण नियम
🧍♀️ विधवा पत्नीची हिस्सा
Inheritance Rights Act विधवा पत्नी देखील Class I वारस असल्यामुळे, तिला देखील एका हिस्स्याचा बराबर भाग मिळतो — बगळ्याने नव्हे, स्वतःचा हिस्सा समभागीदारीने.
🧒 ननंदा वारस होते का?
Inheritance Rights Act हो. ननंदा म्हणजे पतीची बहिण — आणि लगेच Class I वारस म्हणून गणली जाते. विवाह केला की नातेसंबंध बदलत नाही त्यामुळे कायद्याने तिला हिस्सा मिळतो.
हे ही पाहा : 1 ऑगस्टपासून कर्मचारी लाभार्थ्यांसाठी मोठा गिफ्ट! सुरू होते प्रधानमंत्री ALI योजना 2025
गुंतागुंतीची परिस्थिती: मृत्युपत्र किंवा वसीयत असती तर?
जर पुरुळलेले मृत्युपत्र (Will) असेल:
- त्या नुसार संपत्ती वितरित केली जाऊ शकते
- पण वसीयत class I वारसांना हरवत नाही — ज्यांना वाईट स्पष्टपणे नाकारला नसेल, ते हिस्से मिळतात
- त्यामुळे अवैध बक्षीसपत्र कानूनानुसार रद्द केला जाऊ शकतो
पुढिल कायदेशीर पावले:
- Legal Heir Certificate घ्या → स्थानिक तहसील, नगरपालिकेत अर्ज
- इंटर पारिवारिक चर्चा व मध्यस्थी: समाजातील आद्याक्षर व्यक्ती माध्यमातून
- अगर बक्षीसपत्र चुकीचे असेल तर मंत्रालयीन तक्रार करा
- कोर्टात Partition suit द्या — जर अन्य मार्ग नसेल
हे ही पाहा : प्रधानमंत्री आवास योजना ग्रामीण 2024: घरकुलासाठी सर्वेक्षणाची अंतिम मुदत 31 जुलै 2025 पर्यंत वाढवली!
सामान्य प्रश्न (FAQs)
Q1: विवाह केल्यावर ननंदेचा हिस्सा कमी होतो का? Inheritance Rights Act
👉 नाही. ननंदा Class I वारस असल्यामुळे तिचा हक्क वैवाहिक स्थितीवर अवलंबून नाही.
Q2: जर सासूबाई पूर्वी मृत्यूला गेले असतील?
👉 мөмкин असेल की ननंदांना हिस्सा जास्त मिळेल, पण ननंदा कडे एकमात्र हिस्सा यूनिट म्हणून राहतो.
Q3: माझ्या कुटुंबाने बक्षीसपत्र स्वीकारलं तर काय?
👉 त्यावर वारसांपैकी कोणी न्यायालयात लढायला जाऊ शकतो. बक्षीसपत्र विधानशक्ती रद्द करु शकते.
त्यासाठी संदर्भ कायदे:
- The Hindu Succession Act, 1956 — Section 8,10,15,16 clearly define Class I heirs and succession order
- Hindu Succession (Amendment) Act, 2005 — Daughters and widows get equal rights in ancestral/self‑acquired property
हे ही पाहा : Stashfin लोन 2025 लोन कसे घ्यावे आणि 0% व्याजावर फायदे मिळवा?
Inheritance Rights Act तुमच्या केसप्रमाणे, सासऱ्याच्या संपत्तीमध्ये ननंदा आणि विधवा पत्नी — दोघांना एकेक हिस्सेदारीने समान अधिकार आहेत. कोणत्याही बक्षीसपत्राद्वारे ते काढून टाकण्याचा प्रयत्न कायद्याने चुकीचा मानला जाऊ शकतो.
तुम्ही तुम्हाला मिळणारा हिस्सा सुरक्षित राखण्यासाठी अभिप्रेत प्रमाणपत्र, विविध साहित्य संकलन करून योग्य ती कायदेशीर सोबत घ्या.
भविष्यातील कुटुंबस्पर्धांपासून बचावासाठी व्यक्तिगत Will (मृत्युपत्र) तयार करणे योग्य ठरेल.