Hindu Marriage Act Section 16 in Marathi : उच्च न्यायालयाचा ऐतिहासिक निर्णय – अवैध विवाह संबंधातून जन्मलेल्या मुलालाही वडिलांच्या मालमत्तेत हक्क

Hindu Marriage Act Section 16 in Marathi महाराष्ट्र उच्च न्यायालयाचा महत्त्वाचा निर्णय: अवैध विवाह संबंधातून जन्मलेल्या मुलालाही वडिलांच्या मालमत्तेत कायदेशीर हिस्सा मिळणार. कायद्याचे कलम 16, सर्वोच्च न्यायालयाचे आधीचे निकाल आणि शेतकरी–कौटुंबिक वादांवर याचा परिणाम जाणून घ्या.

मालमत्ता हक्क आणि कौटुंबिक कायदे या विषयावर भारतात नेहमीच मोठे वाद निर्माण होत असतात. विशेषतः अवैध विवाह संबंधातून जन्मलेल्या मुलांचे हक्क हा एक गुंतागुंतीचा प्रश्न राहिला आहे.

📌 छत्रपती संभाजीनगर येथील उच्च न्यायालयाने नुकताच दिलेला ऐतिहासिक निकाल या संदर्भात नवा अध्याय लिहितो. आता अशा मुलांनाही वडिलांच्या मालमत्तेत कायदेशीर हिस्सा मिळणार आहे.

प्रकरणाची पार्श्वभूमी

• एका मुलीने उदगीर न्यायालयात आपल्या वडिलांच्या मालमत्तेतील हिस्स्यासाठी दावा दाखल केला.
• तिने असा दावा केला की ती वडिलांची मुलगी असल्यामुळे तिलाही वाटा मिळायला हवा.
• मात्र सावत्र आईने विरोध करत म्हटले की ती मुलगी अवैध विवाहातून जन्मलेली असल्यामुळे तिला मालमत्तेत हिस्सा मिळणार नाही. Hindu Marriage Act Section 16 in Marathi

👉 सुरुवातीला उदगीर न्यायालयाने मुलीच्या बाजूने निकाल दिला.
👉 जिल्हा न्यायालयाने तो निकाल कायम ठेवला.
👉 त्यानंतर सावत्र आईने उच्च न्यायालयात अपील दाखल केले.

सविस्तर माहितीसाठी क्लिक करा

उच्च न्यायालयाचा निर्णय

Hindu Marriage Act Section 16 in Marathi न्यायमूर्ती एस. पी. ब्रह्मे यांनी या प्रकरणाची सुनावणी करताना स्पष्ट केले की:

1. सर्वोच्च न्यायालयाचा संदर्भ – रेवण सिद्धप्पा विरुद्ध मल्लिकार्जुन या सुप्रीम कोर्टाच्या प्रकरणाचा दाखला देण्यात आला.
2. हिंदू विवाह कायदा, 1955 (Section 16, Sub-section 1) –
   • या कलमानुसार अवैध विवाह संबंधातून जन्मलेली मुले वैधानिक दृष्ट्या कायदेशीर मानली जातात.
   • त्यांना वडिलांच्या मालमत्तेत हक्क नाकारता येणार नाही.

📌 परिणामी, उच्च न्यायालयाने सावत्र आईचे अपील फेटाळले आणि मुलीच्या बाजूने दिलेला जिल्हा न्यायालयाचा निकाल कायम ठेवला.

कायदेशीर दृष्टिकोन

हिंदू विवाह कायदा 1955 – कलम 16

• कलम 16 (1): अवैध विवाहातून जन्मलेल्या मुलांना कायदेशीर मान्यता आहे. Hindu Marriage Act Section 16 in Marathi
• कलम 16 (3): अशा मुलांना पालकांच्या मालमत्तेत हक्क आहे, मात्र संयुक्त कुटुंबाच्या इतर नातलगांच्या संपत्तीवर हक्क नसतो.

👉 म्हणजेच, अशा मुलाला फक्त आई–वडिलांच्या मालमत्तेतच हिस्सा मिळतो.

जमीन मालमत्तेची वाटणी – भावकी विरोध असला तरी हिस्सा कसा मिळवावा?

याचा व्यापक परिणाम

• या निकालामुळे अनेक कौटुंबिक प्रकरणांना दिशा मिळेल.
• अशा परिस्थितीत असलेल्या मुलांना न्याय मिळण्याचा मार्ग मोकळा होईल.
• सावत्र आई–वडील आणि इतर नातेवाईकांशी सुरू असलेल्या मालमत्ता वादांमध्ये हा निर्णय दाखला (precedent) म्हणून वापरता येईल.

रियल इस्टेट व्यवहारांवर परिणाम

Hindu Marriage Act Section 16 in Marathi मालमत्ता खरेदी–विक्री करताना वारसा हक्क महत्त्वाचा मुद्दा ठरतो.

• खरेदीदारांनी खात्री करून घ्यावी की मालमत्तेवर वारसदारांचा दावा प्रलंबित नाही.
• या निकालानंतर अवैध विवाहातील मुलगाही कायदेशीर वारसदार असल्यामुळे त्याची संमती / हिस्सा विचारात घ्यावा लागेल.

👉 त्यामुळे रियल इस्टेट व्यवहारांमध्ये कायदेशीर पडताळणी (Due Diligence) अधिक महत्त्वाची ठरेल.

या प्रकरणातील वकीलांची भूमिका

• मुलीच्या बाजूने : अॅड. अजिंक्य रेड्डी
• सहकार्य : अॅड. विष्णू कांदे

त्यांनी कायद्याचे योग्य दाखले सादर करत मुलीचा दावा सिद्ध केला.

अधिकृत संदर्भ लिंक

• भारत सरकार – Hindu Marriage Act, 1955
• भारताचे सर्वोच्च न्यायालय

पुण्यानंतर सोलापूर, कोल्हापूर, सांगलीत माडा गृहनिर्माण योजना 2025 – अर्जदारांनी घ्यावयाची 8 महत्वाची काळजी

Hindu Marriage Act Section 16 in Marathi उच्च न्यायालयाचा हा निर्णय हा ऐतिहासिक आणि सामाजिकदृष्ट्या महत्त्वाचा आहे.

• अवैध विवाहातून जन्मलेल्या मुलांना आता वडिलांच्या मालमत्तेत कायदेशीर हिस्सा मिळेल.
• हा निर्णय अनेक प्रलंबित कौटुंबिक वादांसाठी मार्गदर्शक ठरेल.
• रियल इस्टेट व्यवहार करताना खरेदीदारांनी वारसदारांच्या सर्व कायदेशीर हक्कांची पडताळणी करणे गरजेचे आहे.