farmer relief scheme for rain damage महाराष्ट्रात सतत पावसामुळे पिकांचे नुकसान झालेल्या शेतकऱ्यांना सरकारकडून नुकसान भरपाई कशी मिळते? 22 जून 2023 च्या शासन निर्णयानुसार कोणत्या निकषांवर मदत मिळते ते येथे वाचा.
गेल्या काही दिवसांपासून महाराष्ट्राच्या विविध भागांत सतत पाऊस पडत आहे. अनेक जिल्ह्यांमध्ये अतिवृष्टी झाल्याने:
farmer relief scheme for rain damage
- शेती पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान
- पशुधनाची हानी
- घर, रस्ते व पायाभूत सुविधांचे नुकसान
ही परिस्थिती पाहता सरकारकडून पंचनाम्याचे आदेश देण्यात आले आहेत आणि विविध महसूल मंडळांमध्ये नुकसानाचे सर्वेक्षण सुरू झाले आहे.
शेतकऱ्यांचा मोठा प्रश्न – नुकसानभरपाई मिळणार का?
farmer relief scheme for rain damage शेतकऱ्यांना सर्वात मोठी चिंता हीच आहे की,
👉 “65 मिमीपेक्षा कमी पाऊस असतानाही जर नुकसान झाले तर पंचनामा व नुकसानभरपाई मिळेल का?”
या प्रश्नाचं उत्तर म्हणजे होय, पण काही ठराविक निकषांनुसार.
शासन निर्णय – 22 जून 2023 चा महत्त्वाचा GR
👉 महाराष्ट्र शासनाचा अधिकृत GR (22 जून 2023)
या GR नुसार, सततचा पाऊस हा नैसर्गिक आपत्ती म्हणून जाहीर करण्यात आला आहे. तसेच शेतकऱ्यांना नुकसानभरपाई देण्यासाठी मार्गदर्शक सूचना देखील निर्गमित करण्यात आल्या आहेत.
नुकसान भरपाई यादी पाहण्यासाठी क्लिक करा
सततचा पाऊस – निकष (Criteria)
1️⃣ पहिली कळी (First Trigger)
- जर एखाद्या महसूल मंडळात सलग 5 दिवस 10 मिमीपेक्षा जास्त पाऊस झाला
- आणि त्या कालावधीत झालेला पाऊस हा गेल्या 10 वर्षांच्या सरासरीपेक्षा 150% जास्त असेल
farmer relief scheme for rain damage तर ते महसूल मंडळ सततच्या पावसासाठी पात्र ठरते.
2️⃣ दुसरी कळी (Second Trigger) – NDVI Index
- NDVI (Normalized Difference Vegetation Index) म्हणजेच वनस्पती निर्देशांक तपासला जातो.
- पाऊस सुरू झाल्यापासून 15 व्या दिवशी NDVI 0.5 पेक्षा कमी आला तर नुकसान मान्य केले जाते.
👉 जर या दोन्ही कळ्या (Triggers) लागू झाल्या तर त्या भागातील शेतकऱ्यांना नुकसानभरपाईसाठी पात्र ठरवले जाते.
नुकसानभरपाई कशी दिली जाते?
farmer relief scheme for rain damage सततच्या पावसामुळे झालेल्या नुकसानीसाठी:
- महसूल अधिकारी पंचनामा (Crop Survey Report) तयार करतात.
- कृषी विभागाच्या नोंदींनुसार नुकसान निश्चित केले जाते.
- पात्र शेतकऱ्यांना थेट DBT (Direct Benefit Transfer) द्वारे नुकसानभरपाई मिळते.
शेतकऱ्यांनी काय करावे?
- आपल्या तलाठी व कृषी सहाय्यकांशी संपर्क ठेवावा.
- जर आपल्या तालुक्यात पाऊस कमी झाला असेल पण सलग दिवस पाऊस पडला असेल, तर नक्कीच पंचनाम्यासाठी अर्ज करावा.
- महसूल मंडळाची पावसाची आकडेवारी maharain.maharashtra.gov.in या पोर्टलवर तपासावी.
- जर NDVI इंडेक्स व पावसाची नोंद जुळली तर तुम्हाला अनुदानासाठी पात्रता मिळेल.
लाडक्या बहिणींना मोठा दिलासा | आदिती तटकरे यांची मोठी घोषणा
नुकसानभरपाईसाठी पात्रता
- सर्व लघु व सीमांत शेतकरी
- पिकांची किमान 33% हानी झालेली असल्यास
- कृषी व पशुधनाच्या नुकसानीवरही भरपाई लागू
शेतकऱ्यांसाठी महत्वाचे मुद्दे
- 65 मिमी पेक्षा कमी पाऊस झाला तरी – जर सलग पाऊस व NDVI निकष पूर्ण झाले, तर मदत मिळते.
- नुकसान भरपाई मिळण्यासाठी पंचनामे अत्यावश्यक आहेत. farmer relief scheme for rain damage
- शेतकरी बंधूंनी हातबल होऊ नये – सतत पाठपुरावा करावा.
महाराष्ट्र शासनाचे नवे शेतरस्ता धोरण – 2025
मित्रांनो, सततच्या पावसामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले तरी 22 जून 2023 च्या शासन निर्णयानुसार सरकारने या परिस्थितीला नैसर्गिक आपत्ती म्हणून घोषित केले आहे.
जर आपल्या भागात सलग पाऊस झाल्याने पिकांचे नुकसान झाले असेल तर पंचनामे करून नुकसानभरपाई मिळवता येते. शेतकरी बंधूंनी निराश न होता कृषी विभाग व महसूल कार्यालयाशी संपर्क साधावा.