things to do after closing home loan “होम लोन पूर्ण केल्यानंतर 5 महत्त्वाची कामे न केल्यास होऊ शकतो मोठा तोटा. कागदपत्रे, एनओसी, प्रॉपर्टी लिंक काढणे, नॉन इन्कम सर्टिफिकेट आणि क्रेडिट स्कोर अपडेट करण्याची सविस्तर माहिती येथे वाचा.”
भारतात अनेक लोकांच्या आयुष्यातील सर्वात मोठी आर्थिक जबाबदारी म्हणजे गृहकर्ज (Home Loan). वर्षानुवर्षे EMI भरल्यानंतर जेव्हा हे कर्ज पूर्ण होते तेव्हा तो क्षण म्हणजे दिलासा आणि समाधान देणारा असतो. पण इथेच अनेकजण चूक करतात.
things to do after closing home loan
होम लोन फेडल्यानंतर तुमची जबाबदारी संपत नाही, तर काही महत्त्वाच्या स्टेप्स पूर्ण करणं आवश्यक असतं. जर या गोष्टी केल्या नाहीत तर भविष्यात प्रॉपर्टी मालकीवर वाद, आर्थिक तोटा, किंवा क्रेडिट स्कोरची अडचण निर्माण होऊ शकते.
चला तर मग बघूया होम लोन फेडल्यानंतर करावयाची 5 महत्त्वाची कामे.
1️⃣ मूळ कागदपत्रे परत घ्या
things to do after closing home loan होम लोन घेताना बँक आपल्या प्रॉपर्टीची सर्व मूळ कागदपत्रे (Original Documents) गहाण ठेवते. जसे की –
- Sale Deed
- Allotment Letter
- Possession Letter
- Property Tax Receipts
➡️ कर्ज पूर्ण झाल्यावर सर्व मूळ कागदपत्रे परत मिळवण्यासाठी बँकेत अर्ज करा.
👉 काळजी घ्या:
- प्रत्येक डॉक्युमेंट व्यवस्थित आहे का ते तपासा.
- काही पान फाटलेले/घाल झालेले नाहीत याची खात्री करा.
- एक Check-List बनवा आणि सर्व डॉक्युमेंट जुळवा.
हे कागदपत्रे म्हणजे तुमच्या प्रॉपर्टीच्या मालकीचा सर्वात मोठा पुरावा आहेत.
2️⃣ बँकेकडून NOC (No Objection Certificate) घ्या
things to do after closing home loan एनओसी (NOC) म्हणजे बँकेने दिलेला असा दस्तऐवज की –
- तुम्ही कर्जाची रक्कम व व्याज पूर्ण केले आहे.
- बँकेचा तुमच्या प्रॉपर्टीवर आता कोणताही अधिकार नाही.
👉 यात असावं:
- तुमचं नाव
- मालमत्तेचा पत्ता
- Loan Account Number
- Loan Start & Closure Date
महत्त्व:
- भविष्यात कोणताही कायदेशीर वाद टाळण्यासाठी NOC आवश्यक आहे.
- हा तुमचा “Loan Closure Proof” आहे. things to do after closing home loan
3️⃣ प्रॉपर्टीवरून Lien (धारणा अधिकार) काढून टाका
things to do after closing home loan होम लोन घेताना बँक तुमच्या प्रॉपर्टीवर Lien / Hypothecation ठेवते. याचा अर्थ –
- प्रॉपर्टीवर बँकेचा कायदेशीर अधिकार असतो.
- तुम्ही बँकेच्या परवानगीशिवाय प्रॉपर्टी विकू शकत नाही.
➡️ Loan फेडल्यानंतर हा Lien रद्द करणं तुमची जबाबदारी आहे.
👉 काय कराल?
- बँकेच्या अधिकाऱ्यासोबत Sub-Registrar Office मध्ये जाऊन प्रक्रिया पूर्ण करा.
- सरकारी नोंदीतून प्रॉपर्टी मुक्त (Free from Encumbrance) असल्याची नोंद करून घ्या.
Home Loan संपलं? पुढची 5 महत्त्वाची कामं नक्की करा नाहीतर होईल मोठं नुकसान!
4️⃣ Updated Encumbrance Certificate (EC) / नॉन इन्कम सर्टिफिकेट मिळवा
Encumbrance Certificate (EC) म्हणजे तुमच्या प्रॉपर्टीचा आर्थिक रेकॉर्ड. यात नमूद असतं – things to do after closing home loan
- प्रॉपर्टीवर कधी आणि किती कर्ज घेतलं गेलं
- ते कर्ज कधी पूर्ण केलं
➡️ Loan फेडल्यानंतर Sub-Registrar Office मधून Updated EC मिळवा.
👉 का गरजेचं?
- भविष्यात प्रॉपर्टी विकायची असल्यास खरेदीदार हे प्रमाणपत्र मागतो.
- हे प्रमाणपत्र सिद्ध करतं की प्रॉपर्टीवर आता कोणतंही आर्थिक दायित्व नाही.
5️⃣ तुमचा क्रेडिट स्कोर अपडेट करा
Home Loan म्हणजे मोठं कर्ज. ते वेळेवर फेडल्यास तुमचा CIBIL Score सुधारतो. पण Loan Closure नंतर ही माहिती Credit Bureau कडे अपडेट झाली पाहिजे. things to do after closing home loan
👉 काय कराल?
- Loan फेडल्यानंतर 30-40 दिवसांनी तुमचा Latest CIBIL Report तपासा.
- Loan Status “Closed” दाखवत आहे का ते पहा.
- जर चुकीची माहिती असेल तर बँक आणि Credit Bureaus (CIBIL, Experian, Equifax, CRIF) कडे तक्रार नोंदवा.
➡️ चांगला क्रेडिट स्कोर म्हणजे भविष्यात Car Loan, Personal Loan किंवा इतर कर्जं कमी व्याजदराने मिळवण्यास मदत.
होम लोन संपल्यानंतर लोक बहुतेकदा “काम संपलं” असं मानतात. पण प्रत्यक्षात त्यानंतरचं Documentation आणि Legal Formalities पूर्ण करणं अत्यंत आवश्यक आहे.
क्रेडिट स्कोर नसतानाही मिळणार कर्ज – RBI आणि सरकारचा मोठा निर्णय
सारांश:
- मूळ कागदपत्रे परत घ्या
- NOC घ्या
- Lien काढा
- Updated EC मिळवा
- Credit Score अपडेट करा
👉 ही सर्व पावलं पूर्ण केलीत तर भविष्यात कोणत्याही कायदेशीर किंवा आर्थिक अडचणींना सामोरं जावं लागणार नाही. things to do after closing home loan
अधिकृत लिंक
➡️ भारतीय रिझर्व्ह बँक (RBI) – Housing Loan Information
https://www.rbi.org.in