RBI UPI charge warning UPI व्यवहार मोफत राहणार नाहीत? RBI चा मोठा संकेत — आता UPI वापरण्यास शुल्क लागणार का? MDR काय आहे, कधीपासून लागेल शुल्क? वाचा संपूर्ण माहिती मराठीत.
RBI UPI charge warning
भारतीय रिझर्व्ह बँकेचे (RBI) गव्हर्नर संजय मल्होत्रा यांनी दिलेल्या इशाऱ्यामुळे संपूर्ण देशभरात UPI व्यवहार शुल्क या विषयावर चर्चा सुरू झाली आहे.
आजपर्यंत जे व्यवहार UPI (Unified Payments Interface) च्या माध्यमातून मोफत केले जात होते, त्यावर शुल्क लावण्याची शक्यता निर्माण झाली आहे.

👉सविस्तर जाणून घेण्यासाठी क्लिक करा👈
UPI वापर किती वाढला आहे? (UPI Usage in India)
- भारतात दररोज 60 कोटी पेक्षा जास्त UPI व्यवहार होत आहेत
- 2023-24 मध्ये UPI ट्रांजॅक्शन व्हॉल्युम ₹180 लाख कोटींच्या पुढे गेला
- UPI ही आज भारतातली सर्वात लोकप्रिय डिजिटल पेमेंट प्रणाली बनली आहे
➡️ हे पाहता, RBI च्या मते “हे मोफत ठेवणं आर्थिकदृष्ट्या दीर्घकाळ शक्य नाही” RBI UPI charge warning
सध्या UPI मोफत कसे आहे?
सध्या सरकार बँका आणि पेमेंट अॅप्सना सबसिडी (अनुदान) देत आहे, ज्यामुळे ग्राहक आणि व्यापाऱ्यांना कुठलाही चार्ज लागत नाही.
मात्र RBI म्हणते की,
“अनुदान म्हणजे कायमस्वरूपी उपाय नव्हे — यामुळे UPI ची आर्थिक शाश्वतता धोक्यात येते.”
हे ही पाहा : “Nucleus Budget 2025: अनुसूचित जमातींसाठी 100% अनुदान योजना – अर्जाची अंतिम तारीख 31 जुलै!”
RBI ने काय स्पष्ट केले?
- MDR (Merchant Discount Rate) सध्या 0% आहे
- पण यामध्ये बदल करण्याचा विचार सुरु आहे
- अंतिम निर्णय केंद्र सरकारकडे असेल
- UPI सेवा स्वावलंबी व्हावी, यासाठी चार्जेस लावले जाऊ शकतात
MDR म्हणजे काय?
MDR (Merchant Discount Rate) म्हणजे:
“UPI किंवा कार्डद्वारे ग्राहकाने पेमेंट केल्यास, व्यापाऱ्याने बँकेला दिले जाणारे प्रोसेसिंग शुल्क.”
🧾 उदाहरण: जर एखाद्या दुकानात ₹1000 चं UPI पेमेंट झालं, आणि MDR 0.5% असेल, तर ₹5 बँकेकडे जाईल. RBI UPI charge warning

👉PM किसान हप्ता विलंबाचा परिणाम | नमो शेतकरी महासन्मान निधी अडकला👈
UPI शुल्क लागू झाल्यास ग्राहकांवर काय परिणाम होईल?
संभाव्य बदल | ग्राहकांवर परिणाम |
---|---|
₹1-₹5 प्रती व्यवहार | किरकोळ खर्च वाढ |
व्यापारी MDR वाढ | उत्पादने किंचित महाग होऊ शकतात |
मोठ्या रकमेच्या व्यवहारांवर | शुल्क जास्त भासू शकतो |
डिजिटल पेमेंट कमी होण्याची शक्यता | नगदी व्यवहारात वाढ होऊ शकते |
हे ही पाहा : “राज्य शासनाचा फेस अॅप निर्णय: तलाठी, तहसीलदारांना ऑन-साइट हजेरी बंधनकारक – शेतकऱ्यांसाठी दिलासादायक पाऊल!”
डिजिटल पेमेंट्सची सुरक्षितता का महत्त्वाची आहे?
RBI UPI charge warning संजय मल्होत्रा यांनी स्पष्ट केले की:
“डिजिटल पेमेंट्स भारताच्या अर्थव्यवस्थेचा कणा आहे, पण त्यासाठी सतत गुंतवणूक आणि देखभाल आवश्यक आहे.”
📌 यासाठी UPI साठी शुल्क लावणे ही सुरक्षा व शाश्वततेसाठी उपयुक्त बाब ठरू शकते.
UPI चार्जेस कधीपासून लागू होतील?
➡️ RBI ने अजून कोणतीही अधिकृत तारीख जाहीर केलेली नाही
➡️ मात्र लवकरच पॉलिसी बदल होण्याची शक्यता आहे
➡️ सर्व निर्णय केंद्र सरकार आणि NPCI (National Payments Corporation of India) घेतील

हे ही पाहा : Maruti Swift बेस व्हेरिएंट 1 लाख रुपयांत घ्या: EMI, ऑन रोड किंमत, फायनान्स माहिती वाचा सविस्तर
सरकार किंवा NPCI कडून अद्ययावत माहिती कुठे मिळेल?
- https://www.rbi.org.in (RBI ची अधिकृत वेबसाइट)
- https://www.npci.org.in (NPCI चा अधिकृत स्रोत)
- https://www.digitalindia.gov.in (डिजिटल इंडिया वेबसाइट)
RBI UPI charge warning UPI व्यवहारांवर चार्जेस लागू होण्याची शक्यता ही एक महत्त्वाची आर्थिक घडामोड आहे.
डिजिटल व्यवहारांचे महत्व लक्षात घेता, या निर्णयाचा प्रभाव सर्वसामान्यांपासून ते व्यावसायिकांपर्यंत जाणवणार आहे.
हे ही पाहा : महिलांनो खुशखबर! या तारखेला खात्यात थेट ₹3000 जमा – तुमचं नाव यादीत आहे का? [लाडकी बहीण योजना अपडेट]
➡️ तरीही UPI हे सुरक्षित, वेगवान आणि पारदर्शक पेमेंटचे माध्यम राहणार आहे.
➡️ नवीन बदल समजून घेत, त्यानुसार व्यवहार करणे हेच शहाणपणाचे ठरेल.