Border disputes in agricultural land शेतजमिनीतील सीमावाद कसा सोडवायचा? शेजाऱ्याची जमीन आपल्यात आली तर काय करावे? महाराष्ट्र जमीन महसूल कायदा 1966 अंतर्गत संपूर्ण प्रक्रिया जाणून घ्या.
Border disputes in agricultural land
शेती करताना अनेकदा अशी परिस्थिती उद्भवते की, शेतमोजणी करताना आपल्या शेतात काही भाग शेजाऱ्याच्या मालकीचा असल्याचे समोर येते. हा विषय फारच संवेदनशील आणि कायदेशीर दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा असतो.
आज आपण याच संदर्भातील महत्वाची माहिती व कायदेशीर प्रक्रिया समजून घेणार आहोत.
👉सविस्तर माहितीसाठी क्लिक करा👈
शेतजमिनीतील सीमावाद म्हणजे नेमकं काय?
Border disputes in agricultural land शेतजमिनीची मोजणी करताना सरकारी नकाशे, जुने तक्ते, गाव नमुना ८अ आणि १२, फेरफार नोंदी, यांचा आधार घेतला जातो. यामधून कधी कधी असे निष्पन्न होते की आपण ज्यावर मालकी हक्क सांगतो आहोत ती जागा प्रत्यक्षात शेजाऱ्याच्या जमिनीत सामील आहे.
याला शेती सीमेचा वाद (Land Boundary Dispute) असे म्हणतात.
शेती सीमावादासाठी कोणता कायदा लागू होतो?
महाराष्ट्र जमीन महसूल अधिनियम 1966 हा कायदा अशा वादांवर कार्यवाही करण्यासाठी लागू होतो. यामध्ये कलम 149 नुसार महसूल विभागाला वाद निवारणाचा आणि मोजणी करण्याचा अधिकार दिला आहे.
हे ही पाहा : “मृत्युपत्र लिहिताना टाळा या 7 चुका – तुमची संपत्ती चुकीच्या हातात जाऊ नये!”
सीमावाद समोर आला की काय करायचं?
Border disputes in agricultural land जर मोजणीमुळे समजले की आपल्यात शेजाऱ्याची जागा आहे, तर खालील प्रमाणे प्रक्रिया करा:
1️⃣ मोजणी अहवाल नीट वाचा
- महसूल अधिकाऱ्याकडून आलेला मोजणी रिपोर्ट (Land Measurement Report) काळजीपूर्वक वाचावा.
- यामध्ये शेताची वास्तविक सीमा स्पष्ट दिलेली असते.
2️⃣ फेरफार नोंद तपासा
- आपली फेरफार नोंद म्हणजेच जमीनधारक म्हणून आपलं नाव कुठे नोंदलेलं आहे हे पहा.
3️⃣ जर आक्षेप असेल तर हरकत दाखल करा
- तहसीलदार कार्यालयात 30 दिवसांच्या आत लेखी हरकत दाखल करता येते.
- हरकत दाखल करताना पुरावे सादर करा – जसे की जुने दस्तावेज, साक्षीदार इ.
👉रेशनचा काळाबाजार करणाऱ्यांवर सरकारची करडी नजर; रेशन कार्ड कायमचे होणार रद्द!👈
तहसीलदार कशी सुनावणी घेतो?
- दोन्ही पक्षांना बोलावलं जातं
- दस्तावेजांची पडताळणी केली जाते
- साक्षीदारांचे म्हणणे नोंदवले जाते
- मोजणी अधिकारीचे स्पष्टीकरण विचारले जाते
यानंतर तहसीलदार अंतिम निर्णय देतो.
जर निर्णय शेजाऱ्याच्या बाजूने गेला तर काय?
Border disputes in agricultural land तहसीलदार जर ठरवत असेल की संबंधित जागा शेजाऱ्याच्या मालकीची आहे, तर खालीलप्रमाणे प्रक्रिया होते:
- ✅ महसूल विभागाच्या उपस्थितीत सीमारेषा दाखवली जाते
- ✅ तुमच्याकडील जागेवरचे अतिक्रमण हटवले जाते
- ✅ जमीन प्रत्यक्ष ताब्यात दिली जाते
हे ही पाहा : महसूल विभागाच्या महत्वाकांक्षी निर्णयामुळे शेतकऱ्यांच्या वारसांना मिळणार हक्काची जमीन
तुम्ही अपील करू शकता का?
होय. जर तुम्हाला तहसीलदाराचा निर्णय मान्य नसेल तर:
- जिल्हाधिकारी कार्यालयात अपील करता येते
- किंवा
- सिव्हिल कोर्टात दावा दाखल करता येतो
काय करू नये?
- 📌 सीमारेषा ठरताना स्वतःहून भांडण किंवा गैरवर्तन करू नका
- 📌 जर जुन्या काळातील करार किंवा समजूत लेखी स्वरूपात नसेल, तर तो कायदेशीर मान्यता पावत नाही
- 📌 तांत्रिक मुद्द्यांवर दबाव टाकू नका; कायद्यानुसार मार्गच अंतिम आहे Border disputes in agricultural land
हे ही पाहा : घरबसल्या Bank of Baroda डिजिटल पर्सनल लोन – कसे मिळवाल? (Step-by-Step Guide)
महत्वाची कागदपत्रे
| कागदपत्र | उपयोग |
|---|---|
| ८अ उतारा | मालकी सिद्ध |
| १२ उतारा | पीक माहिती |
| फेरफार नोंद | मालकी हक्कातील बदल |
| मोजणी अहवाल | सीमारेषेची सुस्पष्टता |
| जमीन नकाशा | प्रात्यक्षिक पुरावा |
| साक्षीदारांचे निवेदन | निर्णयासाठी उपयोगी |
महत्वाच्या लिंक्स:
- Maharashtra Land Records Portal (महाभूमी)
- Revenue Department – महाराष्ट्र महसूल विभाग
- Mojani Online Request (मोजणी अर्ज)
हे ही पाहा : शेती वाटणी दस्त नोंदणी शुल्क माफ – शेतकऱ्यांसाठी मोठी दिलासा बातमी!
Border disputes in agricultural land शेतजमिनीचा सीमावाद हा भावनिक आणि आर्थिकदृष्ट्या गुंतलेला विषय आहे. मात्र त्याकडे शांतपणे आणि कायदेशीर मार्गाने पाहणे अत्यंत आवश्यक आहे.
महसूल विभाग, मोजणी अधिकारी, तहसीलदार आणि शेवटी सिव्हिल कोर्ट हे तुमचे अधिकार व मार्ग आहेत.
जर तुम्ही योग्यवेळी हरकत घेतली, कायदेशीर पुरावे सादर केले, आणि प्रक्रिया नीट समजून घेतली, तर निर्णय तुमच्या बाजूने येऊ शकतो.