will registration process मृत्युपत्र लिहिताना एक छोटी चूक तुमची इच्छा अधुरी ठेवू शकते. जाणून घ्या मृत्युपत्र कसं लिहायचं, कायदेशीर नियम आणि नोंदणीची प्रक्रिया.
will registration process
तुम्ही तुमची मिळवलेली संपत्ती योग्य व्यक्तीच्या हातात जावी, अशी इच्छा ठेवता ना? मग मृत्युपत्र (Will) लिहिणं अत्यंत गरजेचं आहे. मात्र, बहुतांश लोक मृत्युपत्र लिहिताना काही चुक करतात आणि नंतर त्यांच्या कुटुंबाला संपत्तीसाठी न्यायालयाचे उंबरठे झिजवावे लागतात.
👉सविस्तर माहितीसाठी क्लिक करा👈
मृत्युपत्र म्हणजे काय?
will registration process मृत्युपत्र हा एक कायदेशीर दस्तऐवज आहे, ज्याद्वारे व्यक्ती स्वतःच्या मृत्यूनंतर आपल्या मालमत्तेचे वाटप कसे व्हावे, याचा निर्णय घेते. यात तो व्यक्ती कोणाला किती हिस्सा मिळावा हे स्पष्ट करतो.
📝 उदाहरण:
एका कुटुंबात वडील, आई, एक मुलगा आणि दोन मुली आहेत. जर वडील मृत्युपत्र न करता निधन पावले, तर सगळी मालमत्ता सर्व वारसांमध्ये समान प्रमाणात विभागली जाईल. मात्र त्यांनी मृत्युपत्र केले असल्यास त्यात दिलेल्या निर्देशानुसार वाटप होईल.
मालमत्तेचा वाटप – कायदेशीर आधार
भारतामध्ये मालमत्तेच्या वाटपासाठी मुख्यतः हे दोन कायदे आहेत:
- भारतीय उत्तराधिकार कायदा, 1925
- हिंदू उत्तराधिकार कायदा, 1956
यावरून ठरवले जाते की कोणाला किती अधिकार आहे.
हे ही पाहा : महसूल विभागाच्या महत्वाकांक्षी निर्णयामुळे शेतकऱ्यांच्या वारसांना मिळणार हक्काची जमीन
या चुका टाळा – अन्यथा वाद अटळ!
- 1. मृत्युपत्र न करणे
- बहुतेक लोक मृत्युपत्र करत नाहीत. त्यामुळे संपत्तीबाबत वाद निर्माण होतात. will registration process
- 2. नोंदणी न करणे
- नोंदणी बंधनकारक नाही, पण भविष्यात वाद झाल्यास नोंदणीकृत मृत्युपत्र अधिक वैध ठरते.
- 3. साक्षीदार निवडताना हलगर्जीपणा
- साक्षीदार 18 वर्षांपेक्षा मोठा, विश्वासार्ह व मृत्युपत्राचा लाभार्थी नसावा.
- 4. अस्पष्ट वाटप
- “माझी संपत्ती कुटुंबाला मिळावी” असा मजकूर वाद निर्माण करतो. प्रत्येकाच्या वाट्याचा तपशील आवश्यक आहे.
- 5. वारंवार अपडेट न करणे
- परिस्थिती बदलल्यास (उदा. नवीन अपत्य, विभक्त कुटुंब) मृत्युपत्र अपडेट करणे आवश्यक असते.
- 6. मौखिक वसीयत
- मौखिक मृत्युपत्राला न्यायालयात फारशी किंमत नसते. लिखित व साक्षीदारासमोर केलेली वसीयत ग्राह्य धरली जाते.
- 7. कोणत्या मालमत्तेची वसीयत करता येते याची अज्ञानता
- सहमालकीची किंवा कर्जग्रस्त मालमत्ता स्पष्टपणे नमूद करावी लागते.
👉लाडकी बहीण योजना, अखेर प्रतीक्षा संपली; GR आला👈
मृत्युपत्र लिहिण्याची योग्य प्रक्रिया
- कोऱ्या कागदावर लिहा.
- स्वतःची ओळख व दिनांक नमूद करा.
- संपत्तीची यादी करा – जमीन, घर, बँक खातं, गुंतवणूक.
- लाभार्थींची नावं, नातं, आणि वाटा लिहा.
- शेवटी दोघे साक्षीदार असावेत – जे वसीयतेचा फायदा घेणारे नसावेत.
- स्वतःची स्वाक्षरी अनिवार्य.
- नोंदणी करणे ऐच्छिक, पण शिफारसीय. will registration process
हे ही पाहा : शेती वाटणी दस्त नोंदणी शुल्क माफ – शेतकऱ्यांसाठी मोठी दिलासा बातमी!
साक्षीदार निवडताना काय लक्षात घ्यावे?
- किमान २ साक्षीदार
- 18 वर्षे वयापेक्षा मोठे
- नात्याचा किंवा मालमत्तेशी थेट संबंध नसावा
- वयाने खूप मोठे नसावेत – मृत्यूपूर्वी साक्षीदाराचा मृत्यू झाल्यास अडचण
नोंदणीचा कायदेशीर आधार
will registration process भारतीय नोंदणी कायदा 1908 च्या कलम 18 नुसार मृत्युपत्राची नोंदणी अनिवार्य नाही. पण नोंदणी केल्यास:
- नोंदणी कार्यालयात अधिकृत नोंद राहते
- हरवल्यास पुनर्प्राप्ती शक्य
- वाद निर्माण झाल्यास पुरावा ठरतो
➡️ नोंदणीसाठी उपनिबंधक कार्यालयात भेट द्या.
हे ही पाहा : पत्नीच्या नावावर संपत्ती: कायदेशीर माहिती + दिल्ली HC निर्णय
मृत्युपत्र नसेल तर काय?
will registration process मृत्युपत्र नसल्यास, हिंदू उत्तराधिकार कायद्यानुसार संपत्तीचे स्वाभाविक वारसांमध्ये समान वाटप होते – उदाहरणार्थ:
| नातेवाईक | वाटा |
|---|---|
| पत्नी | 1/3 |
| मुलगा | 1/3 |
| मुलगी | 1/3 |
➡️ पण यात सहमती नसेल तर वर्षानुवर्षे न्यायालयीन खटले चालू शकतात.
महत्त्वाची समजूत तोडा:
❌ मृत्युपत्रासाठी कोर्टात जावे लागते
✅ कोऱ्या कागदावर देखील लिहिता येते, फक्त कायदेशीर नियम पाळा
❌ मृत्युपत्र करताना वकिलांची गरज असते will registration process
✅ वकिलाशिवायही वैध वसीयत करता येते, पण क्लिष्ट स्थितीत वकिलाची मदत घ्या
हे ही पाहा : “लक्ष्मीमुक्ती योजना: आता सातबाऱ्यावर शेतकऱ्याच्या पत्नीचे नावही होणार नोंद”
तुमच्यासाठी शेवटचे काही टिप्स:
- वसीयत वेळोवेळी अपडेट करा
- अचल आणि चल मालमत्ता दोन्ही नमूद करा
- फायदेशीर नातेसंबंध असलेल्या साक्षीदारांपासून टाळा
- संपत्तीवर कोणी वक्फ किंवा ट्रस्ट लावला असेल, तर ते नमूद करा
- YouTube / कागदपत्रांसाठी माहिती घेतल्यास खात्रीशीर स्त्रोत वापरा
will registration process सोपी असून, तुम्ही तुमच्या कुटुंबाला भविष्याच्या वादातून वाचवू शकता. वकिलांच्या मागे लागायची गरज नाही – फक्त नीट विचार करून, स्पष्ट आणि कायदेशीर भाषेत तुमची इच्छा लिहा.
➡️ ही एक भावनिक, कायदेशीर आणि जबाबदारीची गोष्ट आहे.
हे ही पाहा : शेत रस्त्यांवरील नवे सरकारी नियम 2025 – आता शेतकऱ्यांना मिळणार कायदेशीर हक्क आणि सातबाऱ्यावर नोंद